شکاف لب و شکاف کام در ماههای ابتدایی تشکیل جنین، معمولاً رخ میدهد و بیماری مادرزادی است. پس از به دنیا آمدن کودک معمولاً به شکلی نمود میکند که گوشههاي لب و سقف دهان آن طـور کـه بایـد بـا هـم جوش نخورده اند.
شکاف لب یک ناهنجاري است کـه در آن لـب طـی تکامل جنین به طور کامل شکل نمیگیـرد. شکافها شامل شکاف یک سویه ناقص، یک سویه کامل، دو سویه هستند گاهی هم شکاف لب و کام با هم دیده میشود.
شکاف لب میتواند یک شکاف کوچک باشد یا شکاف انقدری بزرگ باشد که به سمت بینی رود و باعث تغییر فرم بینی را همراه داشته باشد. یک کودك ممکن است شـکاف لـب، شکاف کام یا هردو را تواماً داشته باشد. شـکاف لـب و شـکاف کام با هم در پسرها بیشتر دیده میشود. گاهی روند درمان این بیماران نیاز به کارهای گروهی و متخصصان زیادی دارد. گاهی ویزیت، طرح درمان و درمان جراحی شکاف کام یا لب فقط توسط متخصص جراح فک و صورت قابل انجام است ولی گاهی هم نیاز است تیم و عوامل زیر را جهت طرح درمان یا درمان در کنار هم ملاقات کرد.
متخصص جراح فک و صورت، متخصص جراح پلاستیک، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص بیماریهای کودکان، متخصص ارتودنسی، متخصص دندانپزشکی زیبایی و ترمیمی، گفتار درمانی و مددکاری و …تیم پزشکی را تشکیل میدهند تا در راستای بهبود شکاف کام یا شکاف لب به بیمار کمک کنند.
شکاف کام وقتی رخ میدهد که سـقف دهـان کـاملاً بسته نشود، شکافی بجا گذارد که میتواند تا مجـراي بینـی ادامه پیدا کند.
شکاف میتواند در هر طرف سـقف دهـان به وجود بیاید. مـیتوانـد از جلـوي دهـان (قسـمت سـخت سقف دهان) تا گلو (قسمت انتهایی دهان) ادامـه داشـته باشـد. معمولاً ریشه های ژنتیکی و موروثی دارد.
این شکاف ممکن است در ناحیه الوئور یا محل رویش دندانها وجود داشته باشد که در آینده ممکن است مشکلاتی منجمله ناهنجاری در رویش دندانها به دنبال داشته باشد چون استخوان در یک ناحیه از محل رویش دندانها وجود ندارد.
بیماران محترم شکاف لب و کام که نیازمند پیوند استخوان از لگن در ناحیه فک میباشند، میتوانند جهت ویزیت با متخصص جراح فک و صورت ما با پذیرش در تماس باشند. این عزیزان معمولاً در حین درمانهای ارتودنسی نیز نیاز به این عمل پیدا میکنند.
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
علـت واقعـی شـکاف لـب و شـکاف کـام بـه درسـتی شناخته نشده است. تاثیر عوامل ژنتیکی اولین اصل مورد توجه در این عارضه است.
وقتی که ترکیب ژنها و عوامل محیطـی سـبب ایجاد یک وضعیت میشوند، اسم وراثت چند عاملیتی مطرح است یعنی عوامل زیادی دخالت دارند.
نکته مهم این است که مادران باید به چند نکته توجه کنند که سیگار نکشند، الکل استفاده نکنند. همچنین مصرف داروهای آنتی سیژه در والدین گاهاً باعث ایجاد شکاف لب یا کام در فرزندان را به همراه دارد.
مادرانی که داروهای متوتروکسات استفاده میکنند (داروهای آنتی کنسر یا ضد سرطان) اینها هم جز افزایش ریسک و درگیری نوزادان با شکاف کام یا لب میشود و بیمارانی که کمبود فولیک اسید دارند احتمال ایجاد این عارضه در بین فرزندانشان بیشتر است.
دشواريهاي تغذیه، عفونت گوش میانی درد گوش، کاهش شنوایی، تکلم و لکنت زبان، عدم رویش دندانهای دائمی یا میسینگهای دندانی از مهمترین علایمی است که به دنبال این عارضه در بین کودکان دیده میشود.
این علائم را نمیتوان نادیده گرفت و به حال خود رها کرد و میبایست هر چه سریعتر به فکر درمان و جراحی باشید.
این بیماران در بدو تولد دچار مشکل در ابتداییترین اصل رشد یعنی تغذیه میشوند. چون در روند مکیدن و شیر خوردن شیر وارد بینی میشود و یا اسپیره میشود و نوزاد را به خود درگیر میکند. بنابراین باید روند شیر دهی با وسایل خاص و شیشه شیرهای مخصوص به این بیماران انجام شود.
علایم ایـن ناهنجـاری معمولاً بصورت ظاهری نمایان است ولی در طـی اولـین آزمـایش توسـط پزشک متخصص اطفال و کودکان قابل تشخیص است.
گرچـه میـزان ایـن ناهنجاري مـیتوانـد در بین کودکان متفاوت باشد و یا پس از تولد در دوران نوزادی تشدید پیدا کند ولی متخصص جراح یا متخصص کودکان با معاینـه دهـان و لـب هـا، متوجه ناهنجاري، به صورت یـک انسـداد نـاقص در لـب، سـقف دهان یا هردو میشود.
اولین نکته این است که درمان این نوع بیماران به صورت تیمورک و گروهی صورت میگیرد. باید بدایند که این بیماری به دلیل اینکه بر روی سلامت و عملکرد اجزای مختلف فک و صورت و بدن تاثیر میگذارد باید توسط تیم تخصصی و مجرب مورد چکاپ بررسی و جراحی قرار گیرد.
حضور یک روانشناس یا روانپزشک در کنار والدین و یا در اینده برای فرزند بسیار لازم است. در کنار آن متخصص جراح فک و صورت، متخصص گوش و حلق و بینی، دندانپزشک، متخصص تغذیه و در آینده گفتار درمانی هم انجام میشود.
نکته قابل توجه این است که این بیماران در هنگام تولد یا فقط دچار عارضه شکاف لب یا کام هستند و یا دچار بیماری های سندرومیک یا مشکلات پیش زمینهای دیگری هم مثل نارسایی قلبی هستند. که در این صورت باید بیماری های دیگر هم بررسی و کنترل شوند.
بطور علمی از گذشته تا به امروز در خصوص جراحی شکاف کام یا لب معمولاً در ده ماهگی اولین جراحی و درمان شروع میشود و استارت درمان با جراحی لب صورت میگیرد. معمولاً تا قبل از 18 ماهگی کام سخت درمان و مراحل بازسازی و ترمیم انجام میشود و قبل از 7 سالگی یا قبل از مدرسه رفتن کام نرم اصلاح میشود تا صحبت کردن و تکلم اصلاح گردد. اما امروزه در بیشتر مواقع کام نرم و سخت همزمان جراحی میشود و سپس همزمان با رویش دندان کانین در فک بالا، دیگر زمان آن است که به فکر پیوند استخوان در ناحیه شکاف کام باشیم و جراحیهای پیوند استخوان را انجام دهیم تا ترمیم و بازسازی شود این درمان حدود 9 سالگی انجام میشود.
در سنین نوجوانی یا جوانی در بین عدهای از این بیماران ناهنجاری های فک بالا مانند ناهنجاری فکی کلاس 3 دیده میشود. زیرا روند رشد ماگزیلا به خاطر شکاف کام بطور تکمیل شده و کامل صورت نگرفته و به دنبال آن فک بالا عقب میماند و فک پایین جلو میاید و در سنین پایانی رشد حدود 17-18 سالگی بیمار اماده ارتوسرجری میشود و با جراحی فک و ارتودنسی و در صورت نیاز رینوپلاستی هم انجام میشود.
نکته اینجاست که رینوپلاستی یا جراحی بینی اگر لازم باشد، جز آخرین مراحل از درمانهای این بیماران است که در حین انجام جراحی بینی اگر نیاز بود جراحی ترمیم مجدد لب نیز انجام میگردد .